Pomysł na współpracę z placówką ze stolicy nie był przypadkowy. PJATK od lat słynie z wdrażania nowych technologii w sztuce, z kolei w programie nauczania na kierunku twórcze pisanie na UŁ trochę miejsca poświęcono nietypowym materialnym formom literatury oraz samej literaturze elektronicznej. Okazało się więc, że istnieje obszar, w ramach którego studenci obu uczelni mogą połączyć siły i działać razem, wykorzystując przy tym swoje odmienne kompetencje.
Na twórczym pisaniu, analizując najnowsze formy nowomedialnych opowieści, przyglądamy się również opowiadaniu w XR, w tym poezji i narracjom tworzonym z wykorzystaniem technologii rozszerzonej czy wirtualnej rzeczywistości. Staramy się tę tematykę zgłębiać również od strony praktycznej. O ile niektóre, prostsze formy literatury elektronicznej (np. powieści hipertekstowe) bez problemów tworzymy w ramach kursów obowiązkowych, to w przypadku bardziej zaawansowanych technologicznie projektów chętnie nawiązujemy współpracę ze specjalistami. Wyszliśmy z założenia, że celem uczelni powinno być również przygotowanie studentów do pracy w interdyscyplinarnych zespołach. Chodziło o to, żeby przy okazji tego projektu przekonali się, czy to jest coś, co w przyszłości chcieliby robić.
– wyjaśnia dr Agnieszka Przybyszewska, wykładowczyni z Katedry Teorii Literatury UŁ i inicjatorka współpracy z PJATK
Międzynarodowo i interdyscyplinarnie
Zajęcia „Poszerzone przestrzenie słowa. Technologia rzeczywistości rozszerzonej w pracy literata” przyjęły formę warsztatów i zostały zaproponowane jako fakultet do wyboru. Z założenia miała to być ciekawa opcja dla wszystkich tych, którzy uzyskali już wcześniej podstawową wiedzę nt. literatury elektronicznej i zapragnęli, by na własnej skórze przekonać się, jak w praktyce może wyglądać korzystanie z nowych technologii. Dodatkową zachętą była możliwość pracy w międzynarodowym zespole. Studenci PJATK to w dużej mierze osoby z zagranicy, dlatego wszystkie zajęcia odbywały się w języku angielskim.
To, co zaproponowaliśmy naszym studentom, to „wyjęcie” ich na tydzień z normalnego życia na wydziale, wyjazd do Warszawy i „włożenie” ich w proces twórczy w grupie międzynarodowej. Chcieliśmy, by przekonali się, jak wygląda współpraca z ludźmi, którzy mają zupełnie inne kompetencje. Chodziło o to, by wypracowali z nimi wspólny język i nauczyli się komunikacji w takim zespole, osiągania wspólnych celów.
– tłumaczy dr Przybyszewska
Proces adaptacji przebiegł bez problemów.
Na pierwszych zajęciach zapoznaliśmy się ze sobą i z samą tematyką warsztatów. Na kolejnym spotkaniu byliśmy już podzieleni na grupy, które powstały samoistnie, wraz z kolejnymi rozmowami o tym, co chcielibyśmy robić. Prowadzący zajęcia pomógł nam dobrać się w taki sposób, żeby jak najlepiej zrealizować nasze pomysły.
– wspomina Natalia Krupko, studentka II roku twórczego pisania i uczestniczka warsztatów
Cały czas rozmawialiśmy ze sobą po angielsku. Usiedliśmy w kółku i przedstawialiśmy to, co mamy do zaoferowania z naszej strony. Studenci twórczego pisania mogli zająć się częścią storytellingową, a osoby ze szkoły w Warszawie mówiły o swoich umiejętnościach graficznych lub z zakresu informatyki.
– dodaje Aleksandra Niedźwiedzka, kolejna studentka, która brała udział w zajęciach
Interakcja kluczem do sukcesu
Projekty, nad którymi pracowali uczestnicy warsztatów typograficznych, miały za zadanie opowiedzieć historię, której przebieg i zakończenie zależny był od zachowania i decyzji odbiorcy. Sterowanie narracją odbywało się poprzez aplikację w smartfonie, która uruchamiała się po wcześniejszym zeskanowaniu kodu QR.
Nasz projekt był interaktywną kartką urodzinową. Przy naciskaniu konkretnych klawiszy fortepianu zmieniała się sceneria. Na koniec po wybraniu prawidłowej sekwencji pojawiało się szczęśliwe zakończenie. Gdy coś jednak poszło nie tak, historia kończyła się mniej optymistycznie.
– tłumaczy Natalia
My z kolei w swojej grupie przygotowaliśmy plakat, który można było zawiesić na ścianie. Po zeskanowaniu kodu QR umieszczonego na posterze w telefonie ukazywał się wróżbita, który stawiał przed nami cztery karty tarota. Odbiorca musiał dokonać wskazania i na tej podstawie przepowiadana była jego przyszłość. Wróżbita przy tej okazji próbował oczywiście oszukać swojego „klienta” i wysuwał żądania płatności za wykonywaną usługę. Można je było ostatecznie odrzucić poprzez wybór jeszcze jednej, konkretnej karty. Przebieg interakcji zależał zatem od decyzji podejmowanych przez uczestnika.
– precyzuje Aleksandra
Nie tylko warsztaty
Wizyta w Warszawie była dla studentów twórczego pisania nie tylko okazją do nabycia praktycznych umiejętności, ale również szansą na poszerzenie swojej wiedzy poprzez udział w tematycznych imprezach odbywających się w tym samym czasie w stolicy. Studenci pojawili się na festiwalu VR-owym, dzięki czemu mieli sposobność poznania ciekawych ludzi działających na co dzień w tej branży.
A jak z perspektywy czasu warsztaty wspominają ich uczestniczki?
Myślę, że te zajęcia pokazały nam możliwości i uświadomiły, co możemy zrobić z tym, że potrafimy pisać. To było takie otwarcie nas na inne media i nowe ścieżki. Zdałyśmy sobie sprawę, że nie musimy tylko pisać, ale ten aspekt przedstawiania historii można połączyć z czymś innym. To może być np. historia opowiedziana przez telefon, niekoniecznie tylko czytana.
– Aleksandra
Podczas warsztatów akcent został położony na inne sposoby przekazywania historii. Skupiliśmy się na tej interaktywności, która wydała mi się bardzo ciekawa. Bardzo dobrze się przy tym bawiłam, przekazując historię nie tylko poprzez słowa i tekst pisany, ale również obrazy i właśnie tę wspomnianą interakcję z odbiorcą.
– Natalia
Z Łodzi i Warszawy do Londynu
Pozytywne wrażenia z warsztatów nie są tylko subiektywnym odczuciem ich uczestników. Działania studentów obu uczelni doceniło międzynarodowe grono ekspertów. Wybrane prace współtworzone przez studentów twórczego pisania w ramach warsztatów prowadzonych w tym i poprzednim roku akademickim zostały przyjęte na hybrydową wystawę „XROSSSPACE SHOWCASE: On the Other Side” w ramach festiwalu, który odbędzie się w Londynie na przełomie marca i kwietnia. Podczas imprezy w stolicy Wielkiej Brytanii przedstawione zostaną najlepsze polskie projekty XR-owe.
To niebywały sukces naszych studentów i dowód na to, że międzyuczelniana współpraca zapoczątkowana przez Katedrę Teorii Literatury UŁ była doskonałą decyzją.
– podsumowuje dr Agnieszka Przybyszewska
Prace współtworzone przez studentów twórczego pisania UŁ dostępne będą w galerii online, będącej przedłużeniem fizycznej wystawy w BFI.
Tekst: Bartosz Burski (Wydział Filologiczny UŁ)
Zdjęcia: Aleksandra Niedźwiedzka, dr Agnieszka Przybyszewska